Ölüm aylığı, Sosyal Sigortalar Kurumu’nun (SGK) vefat eden sigortalıların çocuklarına ve eşlerine kar amacı gütmeyen bir emekli maaşıdır. Yetim aylığı alabilmek için vefat eden kişinin sigortalılık süresi, prim tarihi gibi bazı şartları taşıması gerekmektedir. Ayrıca yetim aylığı alan çocuklar için sigortalı bir meslekte çalışmamak, kendi işi nedeniyle aylık almamak, evli olmamak, evli olup sonradan boşanmış veya dul olmak gibi şartlar aranmaktadır. Yetim aylığı alma şartları ölen kişinin çalışma durumuna ve çocuğun cinsiyetine göre değişmektedir.
Yetim aylığı almanın şartları nelerdir?
Yetim aylığı alabilmek için vefat eden kişinin sigortalılık süresi, prim tarihi gibi bazı şartları taşıması gerekmektedir.
Bu koşullar ölen kişinin çalışma durumuna göre aşağıdaki gibidir:
*4/a statüsündeki (işçi statüsündeki) kişilerin vefatı halinde yetim aylığı alabilmesi için vefat eden kişinin en az 5 yıl (kredi vadeleri hariç) sigortalı olması ve en az 900 TL prim ödemiş olması gerekmektedir. günler. Ekim 2008’den önce vefat eden 4/a öğrencilerinin çocukları yetim aylığı alırken, 900 günlük prim hesaplanırken kredi süreleri de dikkate alınıyor.
*4/b statüsündeki kişilerin (esnaf) vefatı halinde, yetim aylığı alabilmek için ölen kişinin en az 1800 gün prim ödemiş olması gerekmektedir.
*4/c statüsündeki kişilerin (memur) vefatı halinde, yetim aylığı alabilmek için ölen kişinin fiili hizmet süresinin en az 10 yıl olması gerekmektedir.
*Emeklinin vefatı, malullük veya iş göremezlik aylığı alan kişinin yetim aylığı bağlanması için ölen kişinin aylığa hak kazanması yeterlidir. Bu çerçevede emekliliğe hak kazanan ancak henüz emekli maaşı almamış olanlar da dikkate alınmaktadır.
*Hizmet veya meslek hastalığı nedeniyle ölen kişilerin çocuklarına yetim aylığı alabilmek için, vefat eden kişinin sigortalılık süresi, prim tarihi gibi şartlar dikkate alınmaz.
Kızlar ve erkekler ne kadar süreyle alabilir?
Yetim aylığı alan çocuklar da sigortalı bir meslekte çalışamaz, kendi çalışmaları nedeniyle aylık alamaz, bekar olamaz, evli olup sonradan boşanmış veya dul kalmış olabilir. Ayrıca yetim aylığı alan çocuklar için cinsiyet ve eğitim durumuna bağlı olarak aylığa devam edebilmeleri için belirli yaş sınırları bulunmaktadır.
Bu yaş sınırları şu şekilde belirlenmiştir:
*Erkek çocuklar, öğrenim görmüyorlarsa 18 yaşına kadar, ortaokul veya dengi bir okula gidiyorlarsa 20 yaşına, yüksek öğrenim görüyorlarsa 25 yaşına kadar yetim aylığı alabilirler. Eğitimleri devam ettiği sürece yaşlarına ulaşıncaya kadar aylık ödeme almaya devam edecekler. Evli erkek çocuklar, eğitimleri devam ettiği sürece uygun yaşa gelene kadar aylık alabilirler. Belirtilen yaşa ulaşıldığında kişinin evli olup olmamasına bakılmaksızın emekli maaşı kesilir.
*Sigortalı bir meslekte çalışmayan ve kendi çalışması nedeniyle aylık almayan kız çocukları, evli olmadıkları veya evli olup daha sonra boşanmış veya dul kaldıkları takdirde ömür boyu yetim aylığı alabilirler. Yetim aylığı alırken evlenen veya sigortalı çalışmaya başlayan kimsenin, evlenme anında sigortalı çalışma hakkı veya sigortalı çalışmaya başlama hakkı sona erer.
*SGK Sağlık Kurulundan çalışma yeteneğinin en az yüzde 60’ını kaybettiğine dair rapor alan engelli çocuklar, evli olup olmamalarına, yaşlarına ve cinsiyetlerine bakılmaksızın yetim aylığı alabilirler.
*Yetim aylığı ölen kişinin aylığı esas alınarak hesaplanır. Emekli maaşının yüzde 50’si eşe, yüzde 25’i ise her çocuğa gidiyor. Eş yoksa emekli maaşının yüzde 50’si çocuklara eşit olarak dağıtılıyor.
İkiden fazla çocuğunuz varsa emekli maaşının yüzde 50’si yarıya indirilir ve çocuklara eşit olarak ödenir. Eş ve çocukların ödeyeceği aylık toplam tutar ölen kişinin aylık aylığını aşamaz.